Wiertła to jedne z najbardziej popularnych narzędzi wykorzystywanych w warsztatach, podczas prac budowlanych oraz przy remontach. Służą do tworzenia otworów za pomocą wiertarki lub innego rodzaju urządzenia z napędem obrotowym. Aby uzyskać odpowiedź na pytanie: “Budowa wiertła – co warto wiedzieć?”, zapraszamy serdecznie do dalszej części niniejszego artykułu. Wyjaśniamy w nim m.in. jak zbudowane jest wiertło kręte oraz jakie wiertła wykorzystuje się w przypadku stali hartowanej.
Wiertła kręte są narzędziami trzpieniowymi. Zbudowane są z 2 głównych części – roboczej i chwytowej. Część robocza zawiera następujące elementy:
wierzchołek;
naroża;
główne krawędzie skrawające;
rdzeń;
ścin będący pierwszą częścią wiertła, która ma kontakt z obrabianym materiałem;
łysinki, które pomagają w stabilizowaniu wiertła w otworze;
rowki wiórowe odpowiadające za odprowadzanie wiórów na zewnątrz otworu.
Część robocza wiertła krętego odpowiada m.in. za zamianę naddatku obróbkowego na wióry, zadbanie o właściwą chropowatość powierzchni i nadanie otworowi odpowiedniej średnicy. Natomiast część chwytowa umożliwia skuteczną ochronę wiertła przed obrotem wobec gniazda i przekazywanie momentu obrotowego z wrzeciona na wiertło. Warto wiedzieć, że części chwytowe są produkowane w formie walcowej lub stożkowej.
Podczas wiercenia otworów wiertłem krętym w pełnym materiale działa 5 krawędzi skrawających: 2 krawędzie pomocnicze, 2 główne krawędzie oraz krawędź poprzeczna, zwana ścinem.
Do wiercenia otworów w stali hartowanej szczególnie polecane są następujące rodzaje wierteł:
wiertła węglikowe – charakteryzują się wyjątkową twardością i dużą odpornością na zużycie, co sprawia, że są idealnym wyborem do obróbki trudnych materiałów;
wiertła szybkoskrawędziowe – są doskonałe do wiercenia w materiałach o średniej twardości, jednak cechują się niższą wytrzymałością w porównaniu do wierteł węglikowych.
Należy pamiętać, że wiercenie w stali hartowanej wymaga dużej dokładności oraz szczególnej ostrożności. Przed przystąpieniem do pracy warto zadbać o właściwe chłodzenie narzędzi i upewnić się, czy wiertło jest właściwie i równo zamocowane w uchwycie.
Kąt wiertła do metalu wpływa nie tylko na wydajność procesu, ale także na jakość wykończenia powierzchni. W standardowych wiertłach zazwyczaj używa się kąta wierzchołkowego wynoszącego 118 lub 130 stopni. Kąt 118 stopni jest stosowany w większości wierteł, natomiast kąt 130 stopni występuje głównie w wiertłach kobaltowych, które są przeznaczone do obróbki stali nierdzewnej oraz materiałów nieżelaznych.
Należy pamiętać, że dobranie niewłaściwego kąta wiertła do danego materiału może prowadzić do przykrych konsekwencji, takich jak zwiększone zużycie wiertła czy odstępstw od wymaganego wymiaru otworu.
Do obróbki stali węglowej najczęściej stosuje się wiertła o kącie 118 stopni. W przypadku stali nierdzewnej zaleca się wiertła o kącie 130 stopni, które lepiej radzą sobie z materiałami trudnymi do obróbki. Natomiast przy wierceniu w aluminium kąt wiertła może wynosić 118-135 stopni, w zależności od twardości obrabianego materiału.